تالشی را چگونه بنویسیم؟ (3)

تالشی را چگونه بنویسیم؟
قسمت سوم

نگارنده: رضا نعمتی کرفکوهی (aftavadima.blogsky.com)

های ملفوظ و غیر ملفوظ در نگارش تالشی

های ملفوظ : های ملفوظ یکی از حروف صامت می باشد که در زبان نوشتاری فارسی در دو شکل به صورت های چسبان آخر ( ـه ) و های تنهای آخر (ه) در آخر کلمه ها کاربرد دارد و همانگونه که از نامش پیداست ملفوظ است یعنی خوانده می شود. مانند کلمه های: شبیه - پگاه - کوه - راه - چاه - ماه - فرمانده و از این قبیل کلمه ها.  

های ملفوظ در زبان تالشی تلفظ ندارد و خوانده نمی شود. اما اگر در هنگام نگارش به صورت ملفوظ نوشته شود هیچگونه غلط املایی صورت نگرفته است و فرد نگارنده، اینگونه کلمات را به درستی نوشته است و حتی بهتر است که در زبان نوشتاری تالشی به صورت ملفوظ نوشته شود اما تلفظ نگردد.

(منظور از تلفظ نگردد اینکه یک تالش زبان هم می تواند به صورت فارسی چاه را چاه و ماه را ماه تلفظ نماید و های آخر را از حلقش بیرون بکشد اما او به طرز تلفظ طبیعی خود ماه را ما و چاه را چا، بر زبان خود جاری می سازد.

های غیر ملفوظ : های غیر ملفوظ یا های بیان (های بیان حرکت) نیز همانند های ملفوظ به صورت چسبان آخر و تنهای آخر ( ـه - ه ) در آخر بعضی از کلمات فارسی بکار می رود . این " ها " از گروه مصوت ها می باشد و در زبان نوشتاری فارسی معمولا به دلیل اینکه اکثر کلمات به کسره ختم می گردند به جای کسره ( اِ ــِـ ) نوشته می شود اما "ها" ی مذکور همچنان می تواند در کلماتی که به فتحه ختم می گردند به جای فتحه نیز بنشیند. مثل کلمه " نَه" در فارسی و نِه در تالشی. در زبان تالشی فروان کلماتی وجود دارند که هم با مصوت فتحه و هم با مصوت کسره و هم با مصوت "سکون مختص تالشی" به های غیر ملفوظ بدل می گردند.

از گروه مصوت مفتوح واژه هایی از قبیل:

نالَه - چارَه - خالَه - دولَه (مؤنس دول) پاتیلَه (مؤنس پاتیل) مالَه - تازَه - نَنَه - مٛلَّه ( گردن) کَلَّه (سر) زندَه - دَدَه - بَبَه - مَکَه (نکن) وَستَه (بس است)

ودر افعال از قبیل : شیمَه - اومیمَه - شیرَه - شینَه - مندیمَه - اِستیمَه - نومَه - هردٛمَه - خوندٛمَه.و.....

از گروه مصوت مسکور واژه های (غالبا اسم مصدری) از قبیل:
خٛلِه ،(آوای تالشی)  گاگٛرِه ، (صدای گاو)  پِخَرپِخَرِه (نوعی بازی تالشی)  دِدِه ،( مادر )  آبَردِه ،(قاپیدن)،  دَنٛشتِه ، ( فراری دادن) دوئِه ،(دادن) ، نوئِه (گذاشتن) تیلِّه (دویدن) خٛتِه (خوابیدن) آدوئِه (دادن) نٛشتِه (نشستن) ویندِه (دیدن)

از گروه مصوت مختص زبان تالشی کلماتی از قبیل :

اٛشتٛۀ (برای تو) چٛمٛۀ (برای من) کَندٛۀ (کندو) وارٛۀ (می بارد) دارٛۀ ( دارد) بٛـشٛۀ ( برو ) نٛـشٛۀ ( می نشیند) مَـشٛۀ ( نرو ) خٛرٛۀ ( می خرد) نالٛۀ ( می نالد) بٛرٛۀ (می بُرد) بَرٛۀ (می برد) پٛرٛۀ ( راه می رود) هَرٛۀ (می خورد) خٛنجٛۀ ( می نوشد) خٛسٛۀ (می خوابد) دَمٛۀ (می دمد) وَجٛۀ ( می بافد) تٛۀ (تو) مٛۀ (من) پٛۀ (پدر) دٛۀ (دو) نٛۀ ( نُه) چٛۀ (چه چیز)

تشریح مفصل:

آیا در جملات، هر کلمه ای که به فتحه یا کسره ختم می گردد باید به های غیر ملفوظ مبدّل شود؟

مسلم است که خیر. زیرا "های غیرملفوظ" ( ـه - ه ) مربوط به کلمه است و نه جمله. یعنی  کلمه های که در خارج از جمله به صورت تکواژه دارای "های غیر ملفوظ" هستند مثل : خلِه - آدوئِه - تیلِّه - دَنٛشتِه - نالَه - چالهَ - خالَه - نالٛۀ - وجٛۀ - پٛرٛۀ و غیره .

اینگونه کلمات با "های بیان حرکت" وارد جمله می گردند. مثال: خٛشکَ خالَه سری پا نبو نوئِه چَکٛۀ . ( روی شاخه ی خشک نمی شود پا گذاشت می شکند.) ملاحظه می فرمایید که در این جمله، سه کلمه ی خالَه - نوئِه - چَکٛۀ ،چون مصوت های آنها در کلمه، دارای «های بیان حرکت» بوده اند با همان شکل اولیه خود وارد جمله شده اند، نه اینکه در داخل جمله،به "های غیر ملفوظ" ختم گردیده باشند.

اما کلمه خٛشکَ را در داخل جمله ،خٛشکهَ نمی توان نوشت، زیرا در خارج از جمله ما آنرا خٛشک، تلفظ می کنیم نه خشکَه. بنابراین در آخر کلمه ی خٛشک در جمله،استفاده از فتحه برای وصل به کلمه ی بعد کفایت میکند و درست است. 

نکته : باید توجه داشته باشیم که در زبان تالشی کلماتی که فقط دارای واکه های کوتاه  ــَــ   ـــِــ  ـــٛــ ختم می گردند، به "های بیان" منجر می شوند نه واکه های بلند مانند آ - ای - او . برای مثال در کلمه های مرکب تالشی [ دو + کیسَه .  سو + چالَه .  جیرسو + سولَه .  کئو + میشین .] کلمه های دو - سو - جیرسو - کئو و امثالهم را نمی شود با های چسبان یا های آخر با کلمه ی بعدش ترکیب نمود.

چون ملاحظه می فرمایید که این کلمات به «های غیر ملفوظ» ختم نشده اند. دوستانی این کلمه ها را با مصوت الف مفتوح « اَ » به صورت ( دواَ کیسَه - سواَ چالَه - جیرسواَ سولَه - کئواَ میشین  )به کلمه ی بعدی متصل می نمایند که کلمه ی غلط را جسارت نمی کنیم اما متاسفانه می توانیم بگوییم که درست نیست.

دوستانی دیگر هم به صورت "های بیان" ( دوئَه کیسه - سوئَه چاله - جیرسوئَه سولَه - کئوئَه میشین ) به هم ترکیب می کنند که این روش نگارش نیز به دلیل عدم منجر شدن کلمه های ( دو - سو - جیرسو - کئو ) به "های بیان" متاسفانه اشتباه می باشد.

زیرا ما آن کلمات را در خارج از جمله به صورت تکواژه « دوئَه - سوئَه - جیرسوئَه - کئوئَه، تلفظ نمی کنیم. یعنی نمی توان در بیرون از جمله، آنان را به صورت « دو - سو - جیرسو  - کئو » نوشت و بعد داخل جمله بُرد به صورت « دوئَه - سوئَه - جیرسوئَه - کئوئَه » نوشت.

روش صحیح ترکیب نمودن اینگونه کلمات:

برای درست نوشتن آن می توانیم همزه را به صورت بدون "های بیان" « ه »  در انتهای این کلمه ها آورده و به جای اینکه سوئه بنویسیم « ه » را حذف و همزه « ء » را باقی نگه می داریم . یعنی دوئه را دوء - سوئه را سوء - جیرسوئه را جیرسوء - کئوئه را کئوء می نویسیم و سپس با اضافه کردن فتحه ی مضاف، آنان را به صورت دوءَ کیسَه - سوءَ چالَه - جیرسوءَ سولَه - کئوءَ میشین به نگارش در می آوریم.

شاید سوال شود و سوال برحقی هم هست که آیا منبعد بایستی کلمات ، دو را دوء . سو را سوء و کئو را کئوء و....نوشت ؟ جواب خیر است .

زیرا با اینگونه نگارش از نظر دستوری ما هیچ خطایی را مرتکب نشده ایم. همزه اصولاً مصوت نیست و صامت است و با حذف همزه در آخر کلمات ما هیچ صدایی را حذف نکرده ایم و در تکواژه نویسی هم می توان آنرا از آخر اینگونه کلمات حذف نمود. چنانکه در آیین نگارش فارسی هم در کلماتی مانند انشاء - شرکاء - استثناء و چند واژه ی دیگر با حذف همزه ی آخر «ء» مشکل معانی پیدا نمی شود و می توان آنان را بدون همزه ی آخر هم نوشت و خواند.

امّا  "های غیر ملفوط" بر طبق قواعد خاص خود یعنی اینکه خود یک مصوت کوتاه است و «او» در آخر کلمات تالشی فوق الذکر یک مصوت بلند است،نمی تواند به صورت مستقیم به  "های بیان حرکت" مبدّل گردد مگر از طریق همزه به مصوت کوتاه تبدیل و سپس به کلمه ی بعدی وصل گردند.

ادامه آیین نگارش تالشی درهفته های آینده

بررسی روش های مختلف نگارش تالشی(5)

بررسی روش های مختلف نگارش تالشی

گفتار پنجم

نگاهی به الفبای تالشی مؤسسه تالش شناسی

آدرس اینترنتی مؤسسه تالش شناسی  taleshshenasi.ir

نگارنده: رضا نعمتی کرفکوهی

پیشگفتاری اجمالی

در دنیای مجازی تالشی پردازی در مواردی از سوی کسانی نظراتی ارائه میگردد که در مواقعی باهم مترادف و درمواردی متضادهمند. متأسفانه کنشگرانی نیز در این عرصه پیدا می شوند تا ببینند نظر و طرحی با ایده و نظرشان برابری می کند بوق و کرنا راه می اندازند یاایهاالناس از تحقیقات ما کپی برداری کرده اند و به نام خود ارائه داده اند .نیز از سویی دیگر اگر نظری برخلاف نظرات این افراد ارائه گردد بیچاره نظردهنده را چنان به خاک سیاه می نشانند و حتی او را خارج از انسانیت می پندارند. چرا بدلیل اینکه برخلاف نظرشان نظری داده شده است. اینگونه کسان فقط دوست دارند پیاده کننده ی آراء و نظرات و  اندیشه های آنان باشی و اگر چنین شدی از تو بعنوان شانه زنندگان کاکل اندیشه شان می ستایند واگر بگویی قدری کاکلت کج و معوج است وخودت آنرا تنظیمش کن آنوقت تو را به باندبازی محکومت میکنند و گردنی از یقه برون آورده و بهر سر ناسازگاری و اگر تو بخواهی با ملایمت نمایی رفتاری پسان باز همی گویند که مجبور به اعتراف شده ای! درچنین مواقعی است که تو می مانی چنان حیران درباب هم اینانی که فقط خویش را می پندارند انسان و در مدار انسانی.اینگونه رفتارها را متاسفانه بایستی از درون و نهاد اینگونه افراد جستجو کرد که به مرور زمان از معنویات تهی شده  و شهرت طلبی و جاه طلبی و خود بزرگ بینی که ریشه در نوعی رذیله اخلاقی دارد، که این رذیله روزی رهگذری بوده و سپس مهمان گشته پسان صاحب خانه و تو که هیچ از درونت خبری نداشتی اکنون بی خانمانی بی آنکه بدانی صاحب خانه ات همانی است که خود نیز از آن نفرت داشتی و این دیگر با آن شعار پاکیزه خویی هیچ سنخیتی ندارد ....بگذریم

همانگونه که در پایان گفتار پیش اشاره گردیده در این گفتار به مبحث " های بیان " یا به عبارت دیگر "های غیر ملفوظ" و نقش آن در واژه ها پرداخته میشود.نکات باقی مانده ی این مبحث در گفتارهای بعدی آینده که به نظر خوانندگان عزیز خواهد رسید مورد کنکاش قرار خواهد گرفت. قبل از ورود به این مبحث به صفحه هشت کتابچه ی آموزشی الفبای تالشی، اثر مؤسسه ی محترم تالش شناسی می رویم و نکاتی از آن را که در باب " های بیان" مطرح شده جویا می شویم

مؤسسه ی محترم در خصوص "های بیان" در صفحه  ی مزبور می نویسد:

در آیین نگارش تالشی چیزی به نام "ھای بیان" وجود ندارد . ھرکلمه ھمانگونه که تلفظ می شود به همانگونه نگارش در می آید. بنابر این آنچه که در زبان فارسی ( ھای بیان ) خوانده می شود ، در آوانگاری  تالشی با سه نشانه ی  ə  e    a    نگاشته می شود. سپس درادامه می افزاید: برای مثال باید نَنَه را "نَ نَ "- چَمَه ( مال ما) را  "چَمَ "  و   اشته ( مال تو) را " اِشتِ"  و  "دوئِه " (دادن) را "دوئِه"  نوشت.

 از این متن آنچه برمی آید برخلاف نظر بعضی ها که معتقد بودند نظر موسسه (های ملفوظ) است و نه (های غیر ملفوظ) اینکه مؤسسه ی محترم به صورت واضح بیان میدارد که نظرش (های غیر ملفوظ) است، یعنی همان "هایی" که در فارسی بجای کسره در آخر کلمات نوشته میشود ولی خوانده نمیشود. بنده دراینجا بایستی به کسانی که های بیان را های ملفوظ می پندارند باید محترمانه عرض نمایم که "های بیان" مفهوم دیگرش های غیر ملفوظ است یعنی نوشته میشود ولی خوانده نمیشود به همین جهت به آن های بیان حرکت نیز گفته اند. اما در "های ملفوظ" "ه" آخر کلمه از حروف صامت است یعنی همان حرفی که قبل از آخرین حرف الفبا یعنی " ی " آمده است که آن  ه اصلا واکه نیست صوت نیست یک حرف مثل سایر حروف است و از پیش  کسره یا فتحه نبوده تا به های بیان حرکت یا های غیر ملفوظ تبدیل گردد. پس های بیان همان هایی است که از قبل، کسره یا فتحه بوده و مبدل به ه - ـه شده است. لذا جادارد این افراد نظرشان را اصلاح نمایند. 
نیز اینکه مؤسسه ی محترم "های بیان" را در نگارش تالشی کاملا رد ننموده و همانند دستور فارسی فقط در کلماتی که به کسره ختم میشوند وارد دانسته است. اما اشکال اساسی در کار مؤسسه ی محترم دراین است که جایگاه کسره در زبان نوشتاری تالشی را جابجا نموده و آنرا روی حرف سکون مختص تالشی که من آنرا سکون کنشدار تالشی میدانم قرار داده است و علامت کسره واقعی را به حرف صامت مثل الفبای کردی تبدیل نموده است.

برای مثال کلمه نِرَه تالشی (مشک کره گیری) را نئرَ نوشته است . این یعنی حذف واکه یا صوت کسره در الفبای تالشی و تبدیل آن به حرف صامت که کاری ناثوابی در الفبای تالشی بحساب می آید. چرا که ما نقش کسره واقعی را بایستی در کلماتی که با کسره آغار میگردند  داشته باشیم.

هر چند اینگونه کلمات در تالشی تعدادشان زیاد نیست اما هستند کلماتی از قبیل : لِدو (قهرمان افسانه ی تالشی) - نِر  (جنس نر) غالباً در حیوانان مثل نِرَ اوردک- نِرَ پوچو ( گربه ی نر) . "نِر "که این کلمه را بصورت مخصوص و مفرد به گوسفند نر یا قوچ میگویند. دراینجا ما به واضح می بینیم که موسسه در باب واکه ی "کسره" همانند خط نوشتار کُردی عمل نموده  است.

اماچرا درفارسی کلمه ای که به کسره منتهی میگردد مبّدل به"های غیرملفوظ"میشود؟

همانگونه که میدانیم اصوات (واکه ها ) علاوه بر اینکه  صامت ها را به صدا در می آورند عمل حرکت بخشی آنها را نیز معمول میدارند. یعنی اگر بر روی هر حرفی علامتی از قبیل کسره ــِــ فتحه ـــَـــ  ضمه ـــُــ و یا سایر اصوات باشد آن حرف بایستی توسط آنها به حرف بعدی و آن کلمه به کلمه ی بعدی، متصل گردد که درغیر اینصورت ساکن است.

اما وجود دارند کلماتی که تک واژه اند با اینحال حرف آخرشان به کسره ختم میشود ، مثل کلمه ی "ناله" و "چاله" و "یارانه " و امثالهم. که حرف آخرشان به کسره منتهی گردیده یعنی (نالِ ، چالِ ، یارانِ ) خوانده میشوند.

اما سیر تحول زبان ایرانی و عامل اصلی آن یعنی زیبا نگاری این اجازه را به آیین نگارش داد که بتواند بجای کسره از ( ه - ـه) های آخر یا های چسبان آخر که اصطلاحاً  "های بیان حرکت " یا "های غیر ملفوظ" نامیده میشوند بهره بگیرد و کسره ـــِــ  را تبدیل به آن نماید.

دلیل دیگر اینکه تک واژه ها چون بصورت مستقل و نیز به صورت ساکن تلفظ می شوند ، اما حرف آخرشان ساکن نیست، کسره است و کسره یعنی حرکت، وقتی کسره تبدیل به "های بیان" میشود برای ادامه اش دیگر نمیشود از های بیان استفاده کرد مجددا بایستی حرف حرکتی" ی "برآن افزوده شود تا حرکت نماید.

حال تکلیف ما در زبان تالشی برای کلمه هایی که به فتحه ختم میشوند چیست؟

در زبان تالشی غالب کلمه هایی که در فارسی به کسره ختم میگردند در تالشی به فتحه منجر میشوند. مثل همان سه کلمه ی نالِه - چالِه - یارانِه که در تالشی نالَه - چالَه (چالکَه) - یارانَه، تلفظ میگردند. شکل آنان همان شکل و حروف به ترتیب هم حروف است .

اینجاست که از مؤسسه محترم تالش شناسی بایستی سوال شود دلیل شان چیست که کلمه تالشی "دوئِه" را به شکل خودش یعنی با "های بیانش" ولی نالَه را به صورت نالَ می نویسد؟ براساس کدام منطق؟ آیا دلیلشان این است که چون در فارسی فقط کسره به "های بیان" مبدل میشود و فتحه مبدل به آن نمیشود؟ .

اگر دلیل این باشد ما در فارسی کلمه ی " نَه " را نیز داریم که با فتحه اش به "های بیان" تبدیل شده است و همان نَه ی فارسی باز در تالشی با کسره یعنی " نِه " به "های بیان" تبدیل گشته است. پس بایستی حتما دلیل منطقی تری ارائه شود.

آیا تمام نظرات مؤسسه ی محترم تالش شناسی در باب "های بیان " نادرست است؟

در سبک نوشتارهای تالشی که در حال حاضر دردنیای مجازی در شعرها و نیز اس ام اس هایی که در جامعه ی تالش مبادله می شود میتوان  "های بیان" را در چهار مورد در کلماتی که واج آخرشان به فتحه ــَــ ختم میگردد مشاهده نمود که سه مورد آن به صورت صحیح و در یک مورد " فتحه " به اشتباه به  "های بیان" تبدیل میگردد که عبارتند از:

الف: استفاده صحیح از "های بیان" در کلمه های زیر :

کلماتی که با "های بیان" به فعلیت میرسند. همانند کلماتی از قبیل، " تالشیمَه" ( تالش هستم) اومیمَه ( آمدم ) " اومیره " ( آمدی ) شیمَه (رفتم ) "شیره" (رفتی) واتمَه (گفتم) "شینَه" ( رفتند) و سایر کلمات مشابه که فتحه ی حرف آخر کلمه به " "های بیان" مبدل گردیده است که استفاده از "های بیان" در اینگونه کلمات صحیح می باشد.

اما مؤسسه محترم تالش شناسی اینگونه نگارش را غلط برشمرده است و نحوه نگارش کلمات فوق را به صورت: تالشیمَ -  اومیمَ - شیمَ - شیرَ - واتمَ - شینَ ، صحیح دانسته است.

ب : استفاده صحیح از "های بیان" در کلمه های زیر :

دسته ای از کلمات در زبان تالشی وجود دارند که ذاتاَ دارای "های بیان" اند که تعدادی از آنها در فارسی نیز وجود دارند. کلماتی از قبیل : نالَه  (ناله) ، چارَه  (چاره) ، دَستَه (دسته) ، کلَّه (کلّه) ، مَردَه (مُرده) ، تازَه ( تازه) نَـنَه ( نَنِه ) و از این قبیل کلمات که فرق بین تالشی و فارسی آنها در کسره و فتحه داشتنشان است.

طوری که  فتحه ی تالشی در  فارسی تبدیل به کسره گردیده است. نگارش اینگونه کلمات در تالشی و تبدیل فتحه به "ها" ی آخر یا "ها" ی چسبان آخر که های غیر ملفوظ اند به صورت صحیح می باشد.

اما مؤسسه محترم تالش شناسی اینگونه نگارش را نیز غلط و نحوه ی نگارش کلمات فوق را به صورت: نالَ - چارَ - دَستَ - مَردَ - تازَ ، نَ ن َ صیحیح و نیز با رد علامت تشدید ــّــ نگارش کلمه ی " کَــلَّه " را به صورت تکرار حرف لام، کَـلـلَ درست دانسته است.

پ : استفاده صحیح از های بیان در کلمه های زیر :

دسته ای دیگر از کلمات در تالشی همانند فارسی اند از قبیل  "خال " ( شاخه ی بزرگ درخت) که صفت کوچکش "خالَه " چوء ( چوب ) که صفت کوچک آن  "چوئَه " ، "ریز" که صفت کوچک آن " ریزَه ، " چال " که صفت کوچک آن چالَه ، "مشت" که صفت کوچک آن مشتَه، "پاتیل" که صفت کوچک آن پاتیله و ازاین قبیل کلمات که نگارش آنها با تبدیل نمودن فتحه ی حرف آخر واژه به "های بیان" صحیح می باشد.

اما موسسه محترم تالش شناسی بر طبق آیین نگارش خود هر دو شکل آن کلمات را با یک شکل نگارش می نماید. یعنی هم  خال و خالَه  و هم چال و چالَه  و هم ریز و ریزَه و هم مشت و مشته و امثالهم را فقط با علامت فتحه در حرف آخر کلمه در جمله ها به تحریر در می آورد که اینگونه نگارش کاملا اشتباه خواهد بود.

ت : استفاده نا صحیح از "های بیان" در بعضی کلمه ها.

و اما آنجایی که موسسه محترم تبدیل شدن فتحه به های بیان را نادرست میداند و فقط در این مورد بایستی حق را به  موسسه داد و شاید اکثر ما متوجه غلط نوشتن آن تاکنون نبوده ایم و فکر میکردیم داریم به شکل درست از "های بیان" بجای حرکت فتحه بهره می گیریم.

نهایتاً نگارش تالشی خود را به همانند نگارش خط کردی که مملو از "های غیر ملفوظ" است تبدیل میکردیم وآن استفاده نابجا از های غیر ملفوظی بود که در داخل جمله شکل میگرفت و نه در کلمه.

این درحالیست که "های بیان" در کلمه مفهوم دارد. یعنی کلمه ای که در خارج از جمله فاقد "های بیان" است نمی شود در داخل جمله  از "های غیرملفوظ" یا "های بیان"  استفاده کرد و بعد همان کلمه را مفرداً در بیرون از جمله بدون "های بیان" نگارش نمود. به عبارت دیگر نمی شود کلمه ای دارای های غیر ملفوظ باشد و هم نباشد.

برای مثال در جمله ی تالشی زیر:

از ایسپیَه کَرگَه گلَه ای داریم زیرَه شو کَرگَه لونی کو شالی اَی گِتَه بَرده" .( من مرغ سفیدی داشتم دیشب در لانه اش روباه آنرا گرفت و برد) دراین جمله کلمات ، ایسپیَه - کَـرگَه - گـلَه - زیرَه - گِـتَه - برده ، دارای "های بیان" اند.

آیا کاربرد "های بیان" در همه ی  کلمات فوق صحیح می باشد؟

در پاسخ باید گفت نه، زیرا کلمه ای لازمه اش های بیان است که در خارج از این جمله بصورت تک واژه هم دارای "های بیان" باشد. 

بنابر این کلماتی چون ، ایسپیَه - کَرگَه - زیرَه - این سه کلمه نمی توانند از های بیان بهره بگیرند. به دلیل اینکه ما کرگه نمی گوییم کرگ میگوییم ، ایسپیه نمی گوییم ایسپی میگوییم ، زیره نمی گوییم زیر میگوییم .

اما کلمه های ، گلَه - گِتَه - بَردَه - را در خارج از جمله هم به صورت خودشان تلفظ میکنیم و استفاده از "های بیان" برای این کلمه ها صحیح می باشد. بنابراین بایستی آن جمله ی تالشی را اینگونه نوشت:
از ایسپیَ  کَرگَ  گلَه ای داریم زیرَ شو کَرگَ لونی کو شالی اَی گِتَه بَرده.

معمولا خواندن پستهای درازو طویل برای خوانندگان عزیز خسته کننده است.بنابراین این پست را در همین جا به پایان می بریم و در پستهای آینده سعی براین است مطالب فشرده تر و کوتاه تر نگاشته گردد. تا پست بعدی ایزد نگهدارتان.

شاگرد شما رضا نعمتی کرفکوهی aftavadima.blogsky.com