تالشی را چگونه بنویسیم؟ (2)

تالشی را چگونه بنویسیم؟

قسمت دوم

نگارنده: رضا نعمتی کرفکوهی (aftavadima.blogsky.com)

نحوه ی نگارش واج های مختص تالشی.

همانگونه که در گفتارهای تحلیلی پیشین به آن اشاره شد در زبان تالشی تعدادی از واج ها به صورت تک حرف وجود دارند که با واکه ی "سکون مختص تالشی" « ٛ» خوانده می شوند، اما از آنجایی که زبان گفتاری و زبان نوشتاری غالباً و در همه حال نمی توانند یکسان باشند بنابراین شکل نوشتاری این واج ها نمی تواند به صورت تک حرف و صامت باشند.

این واج ها عبارتند از:

تٛ = تو .

مٛ = من .
چٛ = چه چیز.

دٛ = دو - 2

پٛ = پدر .

لٛ = ریزش کوه.

نٛ = نُه - 9

قاعدتاً برطبق آئین نگارش، هیچ حرف صامتی بدون مصوت یا واکه (اِعراب گذاری) خوانده نمی شود، بر همین مبنا عزیزانی این واج ها را با علامت سکون معمولی دایره کوچک تو خالی ( تْ ، مْ ، چْ ، دْ ) می نگارند و علامت سکون را ظاهراً مصوت یا واکه بحساب می آورند.

این در حالیست که واکه ها یا به عبارت دیگر مصوت ها آوایی هستند که در هنگام ادای آنها، دهان به صورت باز نگه داشته میشود و لب ها بر روی هم قرار نمی گیرند، اما سکون این شاخصه را ندارد. بنابراین سکون نمی تواند مصوت محسوب شود.

عده ای نیز با اضافه نمودن حرف عین "ع" به آخر آن ،واجهای مذکور را به صورت (تع ، مع ، چع ، دع ) می نگارند که به دلیل صامت بودن و حلقی بودن و مصوت نبودن حرف "ع" اینگونه نگارش نیز در آن حق گفتاری و نوشتاری کلمه به درستی اداء نمی گردد.

شایان ذکر است صدای این واج ها، صوتی است که ما بین فتحه و کسره قرار دارد و سکون نیزمحسوب نمی گردد. زیرا با سکون هیچ حرف یا کلمه ای نمی تواند آغاز و خوانده شود.

در زبان تالشی این واج ها با صوت مختص تالشی «٨» می توانند هم محّرک خود باشند و هم با "های غیر ملفوظ به صورت همزه دار " ( ـۀ - ۀ ) به ختم کلمه برسند. برای مثال در کلمات هم شکل زیر:

واج  " چٛ " در سه شکل به صورت یکسان نوشته می گردند، اما هرکدام معانی خاص خود را دارند.

چَه = چیست ، چیه؟ بله ی عامیانه. که با مصوت فتحه نگاشته می گردد.

چِه = او ، برای او . که با مصوت کسره نگاشته می گردد.

چٛۀ = چی، چه چیز . که با "سکون مختص تالشی" با نشانه ی هشتک « ٛ» نگاشته میگردد.

یا در کلماتی مانند:

چَمَه = مال ما، برای ما. که هر دو بخش کلمه با واکه ی فتحه نگاشته می شود.

چِمَه = چشمه. که بخش اول کلمه با واکه ی کسره و بخش دوم با واکه ی فتحه نگاشته می شود.

چٛمٛۀ = مال من، برای من. که هر دو بخش کلمه با واکه ی سکون مختص تالشی « ٛ» به های چسبان آخر «همزه دار» ختم می گردد

توضیح: در هر دو دسته از کلمات فوق، ردیف سوم با علامت هشت کوچک(هشتک)« ٛ» نشانه گذاری گردیده و به "های چسبان و آخر همزه دار" ختم گردیده اند.

علامت "ۀ "  شاخصه ای است که می تواند در زمانیکه نگارش تالشی همانند نگارش فارسی بدون اِعراب گذاری نوشته و خوانده شود به درست خواندن آن کمک نماید.

بنابراین، واج های ذیل الذکر :

تٛ = تو .

مٛ = من .
چٛ = چه چیز.

دٛ = دو - 2

پٛ = پدر .

لٛ = ریزش کوه.

نٛ = نُه - 9

طبق آئین نگارش،به صورت زیر نوشته می شوند:

تٛۀ = تو .

مٛۀ = من .
چٛۀ = چه چیز.

دٛۀ = دو - 2

پٛۀ = پدر .

لٛۀ = ریزش کوه.

نٛۀ = نُه - 9

ادامه ی آیین نگارش تالشی در قسمت سوم.